In dit blog klonken veel bezorgde geluiden over regeldruk, kwaliteit en kwetsbaarheid van de zorg voor (ex-)delinquenten. Topambtenaar Michel Groothuizen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid kiest een ander perspectief: ‘Het gaat juist verschrikkelijk goed’.
Michel Groothuizen is plaatsvervangend directeur-generaal Jeugd en Sanctiestoepassing bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Hij doet donderdag mee aan de conferentie waarmee Moria het twintigjarig bestaan viert.
Het Ministerie is de belangrijkste financier van Moria. Tot en met vorig jaar kreeg Moria geld in de vorm van subsidie, sinds 2014 in de vorm van inkoop. ‘We zijn begonnen met twaalf bedden, nu hebben we er zeventien ingekocht’, zegt Groothuizen. ‘Moria is er budgettair goed van afgekomen. Ik geloof dat ze een bureau hebben ingehuurd waardoor de transitie, voor zover wij weten, soepel is verlopen. Wij zijn er in elk geval enthousiast over.’
‘Er gaat geld af, maar de doelgroep wordt ook kleiner’
Waarom komt u donderdag naar een conferentie van zo’n kleine speler?
‘Waarom? Tja, omdat ik ben uitgenodigd en wij dit werk van belang vinden. Dat Moria een kleine organisatie is maakt ons niets uit. In dit veld van beschermd wonen is kleinschaligheid juist prima en Moria doet dit werk al lang. Kleine organisaties lopen eerder risico’s qua continuïteit of professionaliteit, maar ze kunnen ook een interessante, innovatieve rol spelen.’
Staat de zorg voor delinquenten onder druk, zoals een aantal mensen in dit blog stelt?
‘Het is pertinent onjuist dat er vooral op dit soort voorzieningen hard bezuinigd wordt. Wel wordt er overheidsbreed een kleine negen procent bezuinigd, in deze kabinetsperiode. Maar het afgelopen decennium is er juist veel geld bijgekomen, vooral ook voor de forensische zorg. Dus het is niet zo dat alles wordt afgebroken. Integendeel.
Bovendien: de criminaliteit blijft afnemen. Rond 2005 hadden we een piek, die is teruggedrongen. We zitten nu weer op het niveau van rond 1980. In plaats van veertien tot vijftienduizend mensen hebben we nu minder dan tienduizend mensen in detentie. Er gaat dus geld af, maar de doelgroep wordt ook kleiner.’
‘Dit kabinet kiest vaak harde bewoordingen’
Wethouder Bert Frings van Nijmegen zei: delinquenten moeten hard en zacht aangepakt worden, maar we doen vooral het harde.
‘Dat is niet onwaar. Het kabinet kiest vaak stevige bewoordingen. Zeker de twee bewindslieden, minister Opstelten en staatssecretaris Teeven, leggen de nadruk op de stevige aanpak en het aspect van vergelding dat ook in het strafrecht zit: de genoegdoening voor samenleving en slachtoffer. Als Yvo van Kuijck en Paul Vegter in uw blog zeggen dat straf niet helpt, miskennen ze dat aspect.’
Iedereen die ik spreek waardeert Moria omdat het klein is en maatwerk levert. Maar het systeem van verantwoording is bedacht voor grote instellingen en kost begeleiders, naar eigen zeggen, minstens een derde van hun tijd. Moet een kleine instelling hetzelfde behandeld worden als een grote?
‘Voor het type product dat wij afnemen maakt het ons niet uit of dat bij een kleine of een grote aanbieder gebeurt. Dit soort product past goed bij een kleine aanbieder, zoals ik al zei. Maar als we bij een efficiëntere aanbieder goedkopere plekken kunnen krijgen die kwalitatief wel goed zijn, doen we dat. We proberen zoveel mogelijk effect te bereiken met het ons toevertrouwde belastinggeld.
Eerlijk gezegd kan ik me hoegenaamd niet voorstellen dat een derde van de tijd opgaat aan administratieve verplichtingen. Ik kan me herinneren dat we zulke signalen wel eens vanuit de reclassering kregen – een veel grotere organisatie dan Moria – en dat we ze vroegen welke regels we konden opheffen. Toen bleek dat de meeste regels van hun eigen hoofdkantoor kwamen.
‘Er is veel mogelijk op basis van vertrouwen’
Het is ontegenzeggelijk waar dat er verantwoord moet worden. Dat moeten wij ook: de Tweede Kamer wil weten waar het geld heen gaat en wat het oplevert. Maar er is veel mogelijk op basis van vertrouwen, ik hoop ook dat dat gebeurt.’
Hoe goed de organisatie en de professionaliteit ook zijn: het gaat weer mis, in een flink aantal gevallen.
‘Maar ook dat wordt minder. Het gaat met de recidivebestrijding tamelijk goed. Over de hele linie zijn we tussen 2002 en 2009 van 57 procent recidive teruggegaan naar 48 procent. Dat is een enorme verbetering. Het is niet voor niets dat er gevangenissen en jeugdinrichtingen worden gesloten: er zijn minder klanten. Echt: we hebben al veel bereikt in ons streven naar minder criminaliteit. Het gaat eigenlijk gewoon verschrikkelijk goed.’
11 november 2014
